Pariteden Arındırılmış Döviz Ne Demek?
Döviz türlerinde ülkelerin para birimlerinin karşılıklı değeri oransal olarak hesaplanmaktadır. Bu noktada arz/talep kanunu devreye girerek parite birimleri ortaya çıkmaktadır. Ancak döviz kurlarında aşırı miktarda bir dalgalanma yaşandığı takdirde döviz mevduatlarındaki değişim sağlıklı bir şekilde gözlemlenemez. İşte tam da bu noktada pariteden arındırılmış döviz devreye girer.
Bu hesaplama yöntemi bir hayli karmaşık olmakla birlikte, en basit tabiriyle sepet kur içerisinde TL değerinin ayrıltırılmasına dayanır. Kur etkisinden arındırma da denilen bu yöntem ile birlikte mevduat hesaplarındaki değişim sağlıklı bir şekilde izlenip, ölçümlenebilir hale gelmektedir. Aşağıdaki formülde TCMB tarafından yayınlanan ve dikkate alınan yeni formulü görebilirsiniz.
Pariteyi etkileyen yüzlerce faktör bulunmaktadır. Basitçe iki ülke para biriminin birbirine karşı değerlerinin oranını ifade eder. Türk Lirası değer kaybı özellikle son yıllarda yabancı para birimlerine karşı bir hayli yükselişe geçti. Durum böyle olunca pariteden arındırılmış döviz kavramı hesaplamalarda kolaylık oluşturmaya başladı. Ancak bu demek değil ki kur sebebiyle piyasada oluşan olumsuz etkilerden kurtulmuş oluyoruz. Yine de yüksek döviz oranları piyasayı çoğunlukla olumsuz etkilemeye devam ediyor. Anlayacağınız gibi bu sadece bir hesaplama biçimidir. Böylesine bir hesaplama Dolar gibi döviz kurlarının gerçek etkilerini ortadan kaldırmamaktadır.
